بخش موسیقی اصیل ایرانی «هزار صدا» با داوري متبسم، تاج و اسماعيلي اراضي برگزار شد
حمید متبسم: قصد این برنامه رشد است
برنامه هزار صدا در بخش موسیقی اصیل ایرانی عصر روز گذشته (4 مردادماه) با داوری استاد حمید متبسم، وحید تاج و ابراهیم اسماعیلی اراضی در فرهنگسرای ارسباران برگزار شد.
به گزارش خبرنگار ریتم نو در ابتدا آرش نصیری مجری و بنیان‌گذار هزار صدا ضمن اعلام سالروز تولد استاد احمد ابراهیمی در یکم مردادماه و سالروز درگذشت استاد مرتضی نی داود در دوم مردادماه، برنامه هزار صدا را به این دو چهره ماندگار موسیقی ایران تقدیم کرد.نصیری درباره انتخاب داوران و حضور متبسم و تاج برای نخستین بار در این برنامه گفت: «از دو سال پیش با استاد متبسم در تماس بودم تا افتخار حضور ایشان را در این برنامه داشته باشیم و این مهم دو روز پیش از کنسرتشان در کاخ نیاوران اتفاق افتاد و باوجود گرفتاری‌های فراوانشان دعوت ما را پذیرفتند و به برنامه آمدند.»
وی ادامه داد: «قول حضور وحید تاج در این برنامه را نیز از زمان سفرمان به کرمان در سالگرد درگذشت بسطامی گرفتم و اجرای مشترک ایشان با استاد متبسم، بهترین فرصت برای حضور ایشان بود تا بتوانیم در خدمتشان باشیم.»
اجرای گروه موسیقی دیلمان/ قصد این برنامه رشد است
گروه موسیقی دیلمان به‌عنوان نخستین گروه موسیقی روی صحنه حاضر شد.
این گروه را دانش خوشرو (آوا)، محمدرضا قشمی (ویلن)، سجاد حقگو (تار) و محمدرضا میرحسینی (تنبک) تشکیل می‌دادند که حدود 12 دقیقه به اجرای تصنیف و آواز پرداختند.
حمید متبسم درباره اجرای این گروه گفت: «در این اجرا، دوستان کار هم‌نوازی مشخص را کم داشتند و نمی‌دانیم پشت این هم‌نوازی فکر خاصی بوده یا خیر! اجرای شما من را به یاد برنامه‌های رادیویی دهه 40 انداخت که با پرویز یاحقی و فرهنگ شریف تماس می‌گرفتند و آن‌ها هر آنچه پیش می‌آمد را اجرا می‌کردند. تصنیفی هم که شما خوانید ازنظر آهنگسازی همانند بحرطویل است، وزن اصلی شعر را گرفته بودید و در پرده‌های گوناگون تکرار می‌کردید. همچنین با عدم تلفیق درست شعر و موسیقی مواجه بودیم. اگر این نکات را در اجرایتان لحاظ می‌کردید این برنامه می‌توانست بهتر اجرا شود. ایراد دیگری که به گروه شما وارد است، شما در همان حضور اول روی صحنه شروع به نواختن کردید و با یکدیگر کوک نکردید و تا انتها ناکوک نواختید. بهترین گروه‌های موسیقی حتی زمانی هم که پشت‌صحنه باهم کوک می‌کنند، بازهم روی صحنه مضراب می‌زنند تا از کوک‌ها مطمئن شوند که شما این کار را نکردید.»
وی ادامه داد: «فکر می‌کنم اگر اینجا فقط بنده ایراد نگیرم، همین‌که شما در کنار هم ساز می‌زنید خیلی پراهمیت است اما قصد این برنامه رشد همه شماها است. به همین خاطر اگر نکات را در نظر بگیرید، کارهای شما شنیدنی‌تر از اجرای امروز می‌شود.»
ابراهیم اسماعیلی اراضی بیان کرد: «شخصاً از این اجرا به‌عنوان یک نوستالژی لذت می‌برم آن‌هم به‌واسطه اجراهایی که پیش‌ازاین شنیده‌ام. این کار بیشتر از آنکه تصنیف باشد یک‌ضربی ست و کمتر با ملودی مواجه شدیم و قطعاً برداشت مخاطب همین خواهد بود و ای‌کاش بیشتر به خودمان زحمت دهیم.»
وحید تاج نیز گفت: « دانش خوشرو صدای رسا و تحریرهای نافذی داشتید اما باید روی محدوده بم صدایتان بیشتر کار کنید چون به‌خوبی صدای میانه و زیر شما نیست. ما خوانندگان باید بتوانیم همانند یک ویلن زاویه‌مان را با میکروفن تغییر دهیم و طبیعتاً هنگام اجرای اوج کار از میکروفن فاصله بگیریم تا مخاطب اذیت نشود و این نکته در ضبط استودیویی هم حائزِ اهمیت است تا ضبط دچار مشکل نشود.»
دوتاری نوازی نوازنده نوجوانسروش نظری که از سوی مرتضی گودرزی استادش در نوازندگی مورد تائید قرارگرفته بود به‌عنوان مهمان، دقایقی به نوازندگی و اجرا پرداخت که مورد استقبال داوران و تماشاگران قرار گرفت.
اجرای گروه موسیقی آمین
گروه موسیقی آمین دومین اجرای بخش مسابقه هزار صدا را بر عهده داشت.
یاسین خزایی (خواننده)، مجید خیاطی (تار)، دلوار دانشمند (تار)، رضا فرامرزی (سه‌تار)، محمد اسکندری (سه‌تار)، عرفان رحیمی (سنتور)، ویدا عربشاهی (قانون)، امیر حسام زبردست (نی) و مهر آزما زاهد (دف) اعضای این گروه را تشکیل می‌دادند که اجرایشان را به خسرو آواز ایران تقدیم کردند.
استاد متبسم در ابتدا گفت: «نکاتی که بنده به آن اشاره می‌کنم ممکن است برخی روش و سلیقه شخصی باشد به همین خاطر می‌تواند چراغ راه شما باشد یا اصلاً نباشد! این موضوع متأسفانه در گروه‌های حرفه‌ای موسیقی هم در نظر گرفته و رعایت نمی‌شود، در گروه‌هایی که تعداد اعضا از هفت نفر بیشتر است باید اعضا در دو ردیف بنشینند تا صدا به‌تمامی اعضا برسد. در این اجرای شما یکدیگر را خوب نشنیدید و کار را با پند تمپوی متفاوت اجرا کردید. در این گروه هم‌نوازی به‌درستی اتفاق نیفتاد و ما بیشتر تک‌نوازی شنیدیم.»
وی در ادامه ضمن اعلام اینکه ایراد مطرح‌شده را به‌عنوان یک نمره منفی برای گروه لحاظ نمی‌کند، ادامه داد: «نقش سه‌تار در گروه مشخص نیست و باید سه‌تار در کار شنیده شود.»
اسماعیلی اراضی توضیح داد: «درباره قرینه‌ای که می‌تواند بین بیت تصنیف و آواز انجام شود باید بگویم این مهم در اینجا رعایت نشده است. قرینه‌ای که این دو را پیوند می‌دهد برای مخاطب قابل‌کشف نیست.»
تاج ادامه داد: «خواننده موظف است همه را یکدست کند چون کلام در محوریت قرار دارد اما شما مدام کند و تند می‌شدید. خواننده به‌عنوان سولیست وظیفه‌اش نگه‌داشتن ریتم نیست و شما باید به حال تصنیف توجه بفرمایید چراکه حفظ ریتم بر عهده نوازنده سازهای کوبه‌ای است. گمان می‌کنم خواندن در افشاری «ر» برای صدای شما بالابود و اگر ملایم‌تر می‌خواندید دل‌نشین‌تر بود.»
نمایش اجرای 25 سال پیش گروه دستان/ امروز من نتیجه دیروز است و نباید خودم را تکرار کنم
در ادامه آرش نصیری بابیان اینکه سورپرایزی را برای حمید متبسم آماده کرده است که خود از آن مطلع نیست! فیلمی از اجرای 25 سال پیش گروه دستان به آهنگسازی ایشان در برج آزادی را به نمایش گذاشت که سفری در خاطرات بود و استاد متبسم در توضیح این اثر گفت: «تصنیفی که پخش شد، دومین تصنیفی بود که من ساخته بودم. اعضای آن زمان گروه ایرج بسطامی (آواز)، مرتضی اعیان: تنبک، بیژن کامکار: دف و رباب، پشنگ کامکار: سنتور، حمید متبسم: تار، سیامک نعمت ناصر: تار، محمدعلی کیانی نژاد: نی، اردشیر کامکار: کمانچه، کیهان کلهر: کمانچه و حسین بهروزی نیا: عود (بربط) بودند و آلبوم آن در سال 72 به انتشار رسید. با همین جمع آلبوم «بوی نوروز» را ضبط کردیم و کنسرت روی صحنه بردیم.»
استاد متبسم در توضیح اینکه چرا کارهایی همانند «بوی نوروز» و «بامداد» را دوباره تکرار و آهنگسازی نمی‌کند گفت: «اتفاقاً خیلی از دوستان این تقاضا رادارند و آن شیوه آهنگسازی را خواستند اما کارها با حس و حال آن دوران ساخته‌شده است و اگر آهنگسازی کارهای خودش را تکرار کند دیگر نمی‌توان آن را اثر هنری نامید. هنری بودن یک اثر منوط به منحصر بودن اثر به خود آن اثر است. امروز من نتیجه دیروز است و نباید خودم را تکرار کنم. وقتی اثر تازه‌ای خلق می‌شود باید نو باشد و باید بتواند مخاطب را با خود همراه کند!»
اجرای گروه موسیقی صفیر
فرامرز خسروی (نوازنده تار و آهنگساز)، علیرضا مینویی (سنتور)، کیاوش نادرشاهی (بم تار)، محمدامین سیف (کمانچه)، محمود جعفری (تنبک) و مهدی اصغرپور (آواز) اعضای گروه صفیر را تشکیل می‌دادند که دقایقی بیشتر از حد تعیین‌شده به اجرا پرداختند.
استاد متبسم ضمن خسته نباشید به این گروه، گفت: «این گروه نوازی، صدای آنسامبل می‌داد و ترکیب سازها طوری انتخاب‌شده بود که در یکدیگر حل می‌شد و اخلاق خوب و حرفه‌ای بم تار و سنتور که به یکدیگر نگاه می‌کردند قابل‌تقدیر است. کمانچه خوش‌صدا می‌داد و به‌خوبی می‌نواخت و تمبک بااحساس همراهی می‌کرد.»
وی در ادامه بیان کرد: «صدای تار خیلی بیشتر بود. گروه نوازی فقط نوازنده توانا نمی‌خواهد بلکه باید بین نوازندگان همدلی و هم‌نوازی وجود داشته باشد. در این اجرا منتظر شنیدن تک‌نوازی سنتور و کمانچه بودیم اما بازهم صدای تار زیر صدای آن‌ها شنیده می‌شد. البته خیلی از اساتید ما همین روش را داشتند اما باید به آن‌ها نیز نگاه انتقادانه داشت. بر روی تلفیق شعر و موسیقی باید کار شود. درمجموع کار خوبی را ارائه کردید اما باید بر روی آن کار بیشتری انجام دهید.»
اسماعیلی اراضی با اشاره به بهره‌گیری گروه از غزلی که کمتر کسی به سراغ آن می‌رود گفت: «اشتباهاتی در خوانش کلمات در برخی ابیات داشتید و جایی کلمه‌ای را حذف کردید. استاد متبسم به نکات مهم درباره تلفیق شعر و موسیقی اشاره کردند که باید به آن توجه شود.»
تاج با اشاره به کوک نامناسب برای خواننده بیان کرد: «خواننده حرفه‌ای باید در تمامی کوک‌های استاندارد بخواند. بم کار ضعیف است درصورتی‌که می‌توانست بالاتر باشد و در اوج‌ها صدا به‌اصطلاح جیغ می‌شد. انتقادی به نوازندگان گروه دارم؛ زمانی که خواننده می‌خواند شما نباید انقدر محکم بنوازید چراکه خواننده مجبور می‌شود زور بیشتری برای خواندن بزند و همین امر موجب خارج شدن او از کوک می‌شود . به همین خاطر باید هوای خواننده را داشته باشید.»
اجرای حسین علیشاپوردر ادامه با پخش ویدیویی از «حسین علیشاپور» در اجرا با استاد «حسین کلهر»، وی به‌عنوان خواننده مهمان، تصنیف و آوازی را با همراهی ساز سنتور «کاوه شفیعی» به اجرا درآورد که مورد استقبال تماشاگران قرار گرفت.
صفیر گروه برگزیده
در پایان برنامه داوران به روی صحنه آمدند و گروه موسیقی صفیر را به‌عنوان گروه برگزیده معرفی کردند.
منبع: ریتم نو
