خاطره بازی ارکستر فارابی و اجرای پرقدرت سماع قزوین
برج آزادی در چهارمین شب سی و چهارمین جشنواره موسیقی فجر میزبان ارکستر سازهای ایرانی فارابی و گروه موسیقی سماع قزوین شد.
به گزارش ریتم نو، شنبه‌شب 27 بهمن‌ماه 1397 ساعت 19 ابتدا ارکستر سازهای ایرانی فارابی بی‌سرپرستی محمدحسین ابوفاضلی و سولیستی آواز حمید سبزیان روی صحنه رفت. این ارکستر با ترکیب سازهای سنتور، سنتور باس، تار، بم تار، تمبک، عود، بم‌کمان، کمانچه و نی، قطعاتی آشنا از رپرتوار موسیقی ایرانی را اجرا کرد.استفاده از طیف صدای باس در «به زندان»
نخستین قطعه «گلبانگ مضرابی» اثر حسین دهلوی بود که آهنگ آغازگر برنامه شب چهارم جشنواره در برج آزادی شد. ارکستر فارابی سپس قطعه‌ی «به زندان» ابوالحسن صبا را با تنظیمی از مهرداد دلنوازی نواخت. پیش‌ترها گلبانگ را با تنظیم حسین دهلوی برای ارکستر هم شنیده بودیم. نکته قابل‌توجه در روایت ارکستر فارابی از قطعه «به زندان» استفاده از طیف صدای باس بود در آن بود.
پس از اجرای «به زندان» رهبر ارکستر برای لحظاتی جایگاه را ترک کرد تا برای اجرای تصنیف «بیا تا گل برافشانیم» اثر ماندگار حسین علیزاده با حمید سبزیان؛ سولیست آواز ایرانی این ارکستر به جایگاه برگردد.
«شور عاشقانه» اثر ماندگار مرتضی نی داوود با شعری از فریدون مشیری و تنظیم فریدون شهبازیان برای ارکستر، چهارمین قطعه‌ای بود که ارکستر سازهای ایرانی فارابی در رپرتوار خود گنجانده بود و در شکل و شمایلی استاندارد و قابل‌قبول هم توانست آن را به اجرا بگذارد.
اما قطعه‌ی بعدی اجرای نخست شنبه‌شب برج آزادی با تنظیمی از شخص محمدحسین ابوفاضلی روی آهنگ «خزان» اثر زنده‌یاد پرویز مشکاتیان بود.
قطعه‌ی بعدی «ضربی ترک» اثری از ابوالحسن صبا بود که رهبر ارکستر پس از اجرای آن جایگاه را ترک کرد تا با کیوان قربانی نوازنده‌ی نی و مژده جهانگیری سولیست کمانچه‌ی ارکستر به جایگاه برگردد. پیش از اجرای قطعه‌ی «زرد ملیجه» که از آشناترین ساخته‌های ابوالحسن صباست، مژده جهانگیری دقایقی را به تک‌نوازی کمانچه در گوشه‌ی دیلمان که از ابداعات صبا بوده، پرداخت.
قطعه‌ی پایانی این اجرا، تصنیف ماندگار، شورانگیز و انقلابی عارف قزوینی یعنی «از خون جوانان وطن» بود که با تنظیمی از فرامرز پایور به اجرا درآمد.
نسیم تقی پور، سمیه سادات علوی، احسان فتحی، محمد خورنگ، سیدمهدی سیدی، مریم منوچهری (نوازندگان سنتور)، پیمان حق‌پرست (نوازنده سنتورباس)، نازلی کریم زاده، احسان شریعتی، حسین خواجه وندی، ذبیح نورانی ماهفروز محله، امیررضا شریفی کلاریجانی، پوریا ارجمند تبار، دیبا مجنونی، امیرمحمد چرم زاده، مجید محمدی حاجی، رضا سلیمانی راد (نوازندگان تار)، ادریس آبی، امیرمحمد پارسایی، بهروز شریفی (نوازندگان بم تار)، کوثر اسماعیلی، امین پیرینه، رضا یوسفیان (نوازندگان عود)، کیوان قربانی (نوازنده نی)، مژده جهانگیری (نوازنده کمانچه)، علی اسدی (نوازنده بم کمان) و کیهان شریفی (نوازنده تنبک) اعضای این گروه موسیقی هستند.
اجرای پرقدرت گروه سماع قزوین دومین اجرای شب چهارم جشنواره موسیقی فجر در برج آزادی بود؛ اجرایی پرقدرت با قطعاتی خلاقانه و تنظیم‌هایی درخشان. این گروه که موفق به دریافت تندیس زرین بیست و هشتمین جشنواره موسیقی فجر هم شده بود در اجرای شنبه‌شب هشت قطعه نواخت که اغلب آهنگ‌های به اجرا درآمده توسط آن‌ها با تشویق ممتد حضار همراه شد.
نخست «پیش‌درآمد ابوعطا» اجرا شد و گروه بلافاصله سراغ قطعه‌ی «ضربی و آواز ابوعطا» رفت. آهنگساز این اثر صمد رزاقی بود که روی شعری از مولانا ساخته‌شده بود. همچنین تصنیف «مستان» در دشتی که آن‌هم شعری از مولانا را دستمایه قرار داده بود.
سپس گروه سماع سراغ اجرای «چهارمضراب» ابوعطا رفت و توانست هماهنگی بالا در گروه نوازی را به رخ مخاطبان بکشد.
پس از اجرای چهارمضراب، فریدون محمد بیگی که در قطعات پیشین به نوازندگی نی مشغول بود، تنبور به‌دقت گرفت و با نواختن پیش‌درآمدی در دستگاه نوا به استقبال قطعه‌ی «ساقی» با شعری از فخرالدین عراقی رفت. شعری که با وزن دوری خود و ریتم مطلوب گروه توانست شور زیادی در سالن برقرار کند.
پنجمین ترک، رِنگی کوتاه در ابوعطا بود که بلافاصله پس‌ازآن گروه سراغ اجرای پیچیده‌ترین قطعه‌ی خود در اجرای شنبه‌شب یعنی تصنیف «بار دگر» رفت. تصنیفی در شور با غزلی از مولانا که لحظاتی با تک‌نوازی تنبور و مُدگردی به شور عرب همراه بود.
تصنیف «ما و من» در شور با ترکیبی از اشعار فخرالدین عراقی و مولانا پایان‌بخش برنامه‌ی گروه سماع قزوین بود و تماشاگران پس از پایان این قطعه مدتی طولانی ایستاده به تشویق اعضای گروه پرداختند.
از نکته‌های قابل‌توجه اجرای سماع قزوین استاده از سازهای کاخن و دهل و همچنین تقابل و همنشینی صدای ووکال شش‌دانگ و تکنیکی نادر محمدی با ووکال حسی، پرشور و حال و دورگه‌ی فریدون محمد بیگی بود که توانست ترکیب زیبایی ایجاد کند.
سرپرستی، آهنگسازی و تنظیم همه‌ی قطعات این گروه به عهده‌ی فریدون محمد بیگی بود و سولیست آواز نادر محمدی. اعضای گروه سماع قزوین را امیرحسین مافی پور (سنتور)، علی طاهری (تار)، نیما عیوضی (تار)، صمد رازقی (عود)، قاسم شیرخانی (بم تار)، سعید کاکاوند (کمانچه)، وحیدرضا کاکاوند (کمانچه آلتو)، محمد غیاثوند (نی)، محسن کاشی زاده (تنبک)، وحید کاکاوند (دف، کاخن و دهل) و فریدون محمد بیگی (نی، تنبور و سرپرست گروه) تشکیل می‌دهند.
عکس: سید سینا سیدی
منبع: ریتم نو
