ریتم نو | سایت خبری - تحلیلی موسیقی ایران و جهان

به گزارش خبرنگار ریتم نو در ابتدای این نشست پرواز همای ضمن خوشامدگویی به اصحاب رسانه، گفت: «این نخستین اپرای ایرانی است که با تکنیک واقعی اپرا روی صحنه می‌رود. بسیاری از اجراها در ایران، شبه اپرا بوده‌اند و تنها بخشی از اپرا در آن اجراشده است. اپرا مانند سمفونی و دیگر قطعات موسیقی، قواعدی دارد که ما در این پروژه سعی کردیم به این تکنیک نزدیک شویم.اپرای عشق و آدمی و عقل پیش‌درآمد، داستان و اکت‌های خود را دارد و شخصیت‌های آن، اساطیری و واقعی هستند.در این اپرا، جنگ بین عقل و عشق از تولد انسان تا روز مرگ به تصویر کشیده می‌شود که دو عنصر عقل و عشق در قالب شخصیت‌های مختلف، آدمی را به‌سوی خود می‌کشاند.»

وی ادامه داد: «یکی از عقل‌ها، عاشقی ناکام بوده است، یکی از آن‌ها به عشق باور ندارد و دیگری پند می‌دهد.عشق‌ها نیز زمینی، جاودانی و مادری هستند.عشق زمینی هرلحظه برای انسان شرط می‌گذارد و انسان همیشه به او گرایش دارد.عشق مادر، عشقی جاودان است که کم‌وزیاد نمی‌شود و یکرنگ است.عشق جاودان نیز عشقی است که هیچ‌کس به آن توجه نمی‌کند.درنهایت، شخصیت آدم تسلیم عشق می‌شود و آن را انتخاب می‌کند.آدم از عقل، ثروت و جان خود می‌گذرد و به عشق می‌رسد ؛ لحظه‌ای که او تمام شروط عشق را قبول می‌کند، حلاج وار به دار آویخته می‌شود.این محتوای اصلی نمایش است که به کارگردانی امیر دژاکام، طراحی نور رضا حیدری و طراحی صحنه رضا شاپورزاده و حضور تعدادی از بازیگران تئاتر کشورمان به روی صحنه می‌رود.ضمن اینکه بنده نیز در این اپرا نقش آدم را ایفا می‌کنم.»

سپس یک قطعه از این اپرا برای اصحاب رسانه پخش شد و پس از پایان این قطعه، همای گفت: «ما برای اجرای این پروژه از بهترین خوانندگان کلاسیک کشورمان که قابلیت بازی دارند استفاده کردیم و فکر می‌کنم با توجه به ویژگی‌هایی که از سوی خوانندگان، بازیگران و کارگردانی نمایش سراغ دارم، پروژه قابل‌توجهی برای مخاطبان خواهد بود.ما در این اجرا 10 خواننده سولیست داریم و خواننده‌هایی هستند که صدای زن‌ها را کاور می‌کنند تا مشکل قانونی نداشته باشیم.بخش ارکسترال کار نیز باکیفیت رکورد شده و سازهای ایرانی مانند تار و سنتور به شکل زنده روی صحنه اضافه می‌شوند.»

این خواننده و آهنگساز تصریح کرد: «در ایران محدودیت اپرا وجود دارد.ما اگر بتوانیم مسیر را درست هدایت کنیم، مشکلی وجود نخواهد داشت.برای اجرای صدای زن، محدودیت وجود دارد که ما به دنبال راهکاری هستیم تا صدای آن‌ها به‌صورت تکخوان شنیده نشود اما احساس را به خواننده انتقال دهد.شعر و طرح این پروژه، بر عهده بنده است و در این اپرا، از شعر «باز باران با ترانه» و شعر محلی لُری استفاده کرده‌ام و در لابه‌لای آن، موسیقی مناطق مختلف کشور مانند کردی، گیلانی و خراسانی شنیده می‌شود.»

سپس امیر دژاکام که کارگردانی این اپرا را بر عهده دارد، درباره تجربه کارگردانی اپرا گفت: «هنرهای نمایشی در جهان شکل‌های گوناگونی دارد به عبارتی برخی از این‌ها باواسطه هستند و برخی دیگر هم بدون واسطه اجرا می‌شوند.درعین‌حال همه این اشکال گوناگون در طول دوره‌های مختلف بازتعریف شدند.شما زمانی که با تمام این هنرها مواجه می‌شوید خواهید دید که این‌ها در تعاریف جدیدی متناسب با دنیای امروز قرار می‌گیرند که در طول زمان مخاطب را تحت تأثیر قرار می‌دهند.اپرا نیز از این قاعده مستثنا نیست و بسیاری از هنرمندان در جهان حضور دارند که تمایل دارند در این قالب فعالیت‌هایی را انجام دهند.»

وی ادامه داد: «من درگذشته با ارکستر سمفونیک تجربه‌های بدون کلامی را در قالب نمایش داشتم.این پروژه نیز شکلی از هنر است که از طریق بازیگر زنده به مخاطب القا می‌شود.به‌هرحال من تخصصی در حوزه موسیقی ندارم بنابراین تلاش می‌کنم از موضع هنرهای نمایشی به موسیقی نگاه کنم.پروژه «عشق و عقل و آدمی» نیز برای من تجربه بسیار متفاوتی است و زمانی که پرواز همای موسیقی آن را به‌صورت انفرادی برای من اجرا کرد، به‌قدری تحت تأثیر قرار گرفتم که بدون قید و شرطی پذیرفتم تا در این اثر حضورداشته باشم.این اپرا نظم و تناسب پیچیده‌ای دارد و ما قرار است صوت را به جِرم نزدیک کنیم.»

این بازیگر و کارگردان سینما و تلویزیون تصریح کرد: «کاری که ما روی صحنه انجام می‌دهیم، یک اپرا است که اصلاً نمی‌خواهیم و نمی‌توانیم چیزی را از بیرون به آن تحمیل کنیم به دلیل اینکه کار تبدیل به واریته می‌شود.ازاین‌جهت ما در این پروژه با اثری مواجه هستیم که به معنای واقعی یک اپرا است و هیچ‌چیز دیگری در آن وجود ندارد و اساساً هم نمی‌توانیم هیچ اتفاقی را به آن اضافه کنیم.»

پرواز همای نیز در تکمیل صحبت‌های دژاکام گفت: «من آخرین فردی هستم که در حال حاضر تصمیم به نوشتن این اپرا گرفته است.در ایران، بسیاری از افراد تلاش کردند تا اپرا شکل بگیرد.کسی که اپرا می‌نویسد، دست‌کم باید تحصیل‌کرده این کار باشد و در اپراهای مختلف ساز زده و آن‌ها را دیده باشد.این نگاه، مسابقه‌ای نیست که بگویم من اولین یا آخرین فرد هستم اما به‌شخصه نظر من این است که این اولین اپرای ایرانی است که با قواعد اپرا روی صحنه می‌رود به عبارتی طراح و سازنده آن، یک ایرانی است.»

همای تأکید کرد: «این سبک موسیقی مختص کشور ما نیست و هنوز نسخه خوبی برای این کار در ایران شکل نگرفته است درحالی‌که ما در تئاتر، بسیار پیش‌قدم هستیم و بزرگانی مانند آقای بیضایی راداریم.اگر ما آثار تئاتری‌مان را در اروپا اجرا کنیم، بسیار خوب است اما اگر یک اپرا را در اروپا روی صحنه ببریم، حرفی برای گفتن نداریم.وضعیت اپرا در ایران درهم است؛ ما حتی نمی‌توانیم موزیسین‌ها را با یکدیگر آشتی دهیم که باهم کار کنند چه برسد به اینکه وضعیت اپرا را سامان دهیم.»

خواننده آلبوم «در شب گیسوان تو» اظهار داشت: «من برای اجرای این پروژه معتقد نبودم که باید حتماً از چهره‌ها برای جذب مخاطب استفاده کنیم زیرا همین کار را می‌توانستیم همراه با گروه «مستان» در تهران و شهرستان‌ها روی صحنه ببرم و اتفاقاً مبلغ خوبی هم از این بابت به دست می‌آوردم اما ترجیح دادم اثر هنری را خلق کنم که مخاطب با آن آشنا شود.من بر این باور هستم که این پروژه گامی برای بهره‌مندی درست از هنرهای دیگر چون نمایش برای شناساندن موسیقی است.»

این خواننده در ادامه صحبت‌های خود اشاره‌ای به اجرای پروژه «سی» کاری از همایون شجریان و سهراب پورناظری کرد و گفت: «در کشورهای دیگر همراه با موسیقی چیزهای دیگری نیز ارائه می‌شود اما در ایران، این موضوع کم بوده است.این‌که عده‌ای پیش‌قدم شده‌اند و از ابزارهای مختلف هنری استفاده کرده و به فرهنگ پرفورمنس کمک می‌کنند، موضوع خوبی است.»

همای در بخش پایانی خود اظهار داشت: «در این کنسرت از جهت طراحی نور و صحنه، با کار متفاوتی روبه‌رو خواهید بود.ضمن اینکه به‌احتمال فراوان این اپرا مجدداً از آذرماه به روی صحنه خواهد رفت.»

در بخش پایانی این نشست، رضا حیدری طراح نور این کنسرت نیز دقایقی به صحبت پرداخت و گفت: «من در پروژه‌های مختلفی با هنرمندانی چون هادی قضات همکاری می‌کردم این کارها شاید ازنظر موسیقایی خوب و باکیفیت بود اما به لحاظ تئاتری و در نظر گرفتن مؤلفه‌های مربوط به هنر نمایش به‌گونه‌ای بود که می‌بایست با هنرمندان اهل موسیقی‌اش کار بیشتری می‌شد.اما این پروژه با توجه به طراحی که برای آن در نظر گرفته‌شده، قطعاً اثر متفاوتی برای مخاطبان خواهد بود.»

شایان‌ذکر است که در پروژه «عشق و عقل و آدمی» پرواز همای، پریسا دلفانی، یلدا عباسی، پگاه عینکچی، فرشاد فولادوند، فرشاد لرستانی و محمدحسین صفوی به ایفای نقش می‌پردازند.همچنین طراحی و خوانندگی این کار بر عهده پرواز همای است و امیر دژاکام نیز کارگردانی آن را بر عهده دارد.

گفتنی است؛ پروژه «عشق و عقل و آدمی» از تاریخ 16 شهریورماه در فضای باز مجموعه کاخ نیاوران به روی صحنه می‌رود که بلیت فروشی آن از فردا ساعت ۱۷ بر روی سامانه ایران کنسرت آغاز می‌شود.

نشست خبری اپرای «عشق و عقل و آدمی» به روایت تصویر